GNU (staat voor GNU's Not Unix) is gratis besturingssysteem en een verzameling gratis software die gebruikers de vrijheid geeft deze uit te voeren, te kopiëren, te distribueren, te bestuderen, te wijzigen en te verbeteren. Deze vrijheid wordt gegarandeerd door de GNU General Public License (GPL), een van de meest gebruikte vrije softwarelicenties van dit moment.
Hoewel GNU bedoeld is als een volledig onafhankelijk besturingssysteem, wordt het vaak gebruikt met de Linux kern. GNU/Linux creëren samen een volledig gratis en open-source besturingssysteem dat veel wordt gebruikt servers, desktops en embedded omgevingen, die activiteiten op meerdere gebieden ondersteunen.
Hoe werkt GNU?
GNU biedt een flexbare, robuuste en gratis softwarebasis die kan worden gebruikt om complete besturingssystemen te creëren. Hier is een overzicht van hoe het werkt:
- GNU-componenten. Het GNU-systeem bevat alle benodigde softwarecomponenten voor een compleet besturingssysteem, inclusief shells, samenstellers, teksteditors, een Unix-achtige opdrachtregelinterface en verschillende hulpprogramma's.
- Linux-kernelintegratie. De Linux-kernel vult het gat in het GNU-systeem als een gratis, Unix-achtig systeem pit. Door GNU met Linux te combineren, ontstaat een compleet besturingssysteem dat bekend staat als GNU/Linux.
- GNU Algemene Publieke Licentie (GPL). De GPL-licentie zorgt ervoor dat alle software in het GNU-systeem gratis kan worden uitgevoerd, gewijzigd en gedeeld door gebruikers.
- Softwareontwikkeling en compilatie. GNU bevat een breed scala aan ontwikkelingstools, zoals de GNU Compiler Collection (GCC) voor het compileren van software vanuit de broncode, de GNU Binary Utilities (Binutils) voor het beheren binaire bestandenen de GNU Debugger (GDB) voor foutopsporing.
- Systeembibliotheken. GNU biedt systeembibliotheken (bijvoorbeeld GNU C Library of glibc) die dit mogelijk maken toepassingen om te communiceren met de kernel en hardware, invoer-/uitvoerbewerkingen uit te voeren, bestanden te beheren, enz.
- Pakketbeheer. GNU /Linux-distributies worden geleverd met pakketbeheersystemen die het proces van het installeren, bijwerken en verwijderen van software vereenvoudigen.
Voor- en nadelen van GNU
Er zijn zowel positieve als negatieve kanten aan GNU.
Hier zijn enkele opmerkelijke voordelen:
- Vrijheid en innovatie. GNU koestert een open-sourcebenadering, waardoor gebruikers de vrijheid hebben om software uit te voeren, aan te passen en te distribueren. Dit stimuleert innovatie en verbetering.
- Kosten efficiëntie. Omdat het open-source is, is GNU gratis, waardoor bedrijven geen investeringen vooraf hoeven te doen. Dit is vooral gunstig voor startups en kleine bedrijven.
- Veiligheid en betrouwbaarheid. GNU is veiliger en betrouwbaarder dankzij een grote gemeenschap van ontwikkelaars die het beoordelen en bugs snel kunnen identificeren en verwijderen.
- Aanpasbaarheid. IT-professionals kunnen softwarecode aanpassen aan hun specifieke behoeften en de prestaties verbeteren.
- Maatschappelijke hulp. GNU wordt geleverd met een uitgebreide gebruikersgemeenschap die uitgebreide ondersteuning biedt in termen van documentatie, forums en hulp.
- Compatibiliteit en draagbaarheid. GNU-software is compatibel met verschillende hardwareplatforms en besturingssystemen.
Aan de andere kant zijn er enkele nadelen aan GNU:
- Steile leercurve. GNU-software geeft prioriteit aan functie boven vorm, en is dus niet zo intuïtief als propriëtaire software.
- Hardwarecompatibiliteit. Dit probleem doet zich voor tijdens de integratie met nieuwe of gespecialiseerde hardware, vanwege het ontbreken van eigen stuurprogramma's.
- Commerciële ondersteuning. Hoewel het uitzonderlijke gemeenschapsondersteuning biedt, ontbeert GNU onmiddellijke ondersteuning voor bedrijven.
- Beschikbaarheid van software. Gespecialiseerde software is vaak niet eenvoudig te integreren met GNU-systemen.
- Juridische en licentiecomplexiteit. De copyleft-vereisten van de GNU, die ervoor zorgen dat de softwarevrijheid behouden blijft, maken het voor bedrijven noodzakelijk om speciale aandacht te besteden aan compliance.
- fragmentatie. De diversiteit van GNU/Linux-distributies leidt tot fragmentatie, wat de ontwikkeling en implementatie van software bemoeilijkt.
GNU-alternatieven
Er zijn verschillende alternatieven voor het GNU-systeem.
Besturingssystemen
Besturingssystemen die een geschikt alternatief voor GNU bieden, streven ernaar een gebruiksvriendelijke en kosteneffectieve oplossing voor bedrijven te bieden. Voorbeelden van besturingssystemen zijn onder meer:
- Eigen besturingssystemen, zoals Microsoft Windows of macOS. Het zijn closed-source besturingssystemen die worden gebruikt in het bedrijfsleven, gaming en personal computing.
- Open-source (niet-GNU) systemen, zoals BSD-varianten (FreeBSD, OpenBSD, NetBSD) en Solaris/OpenSolaris. Dit zijn Unix-achtige besturingssystemen die gratis te gebruiken, zeer veilig en stabiel zijn.
- Hybride systemen, zoals Android. Ze zijn gebaseerd op de Linux-kernel, maar hebben een ander gebruikersland dan GNU. Deze platforms zijn vooral bedoeld voor mobiele apparaten.
Software en ontwikkelingstools
Er zijn veel software en ontwikkelingshulpmiddelen vergelijkbaar met GNU die tot doel hebben gratis bronnen en door de gemeenschap aangestuurde softwareontwikkeling te bieden. Ze bevatten:
- Ontwikkelingshulpmiddelen, zoals LLVM/Clang, Visual Studio en Visual Studio Code. Ze bieden eenvoudige integratie met andere tools en uitgebreide ondersteuning voor programmeertalen.
- Hulpprogramma's en shells, zoals PowerShell en Zsh/Fish. PowerShell biedt een opdrachtregelshell en scripttaal, terwijl Zsh/Fish geavanceerde Unix-shells zijn die de gebruikerservaring en functies verbeteren in vergelijking met GNU Bash.
- Bibliotheken, zoals Apache-, MIT- en BSD-gelicentieerde bibliotheken. Ze zijn beschikbaar onder permissieve licenties die niet copyleft zijn, zoals de GNU GPL, en bieden alternatieven voor software development in verschillende programmeertalen.
Desktopomgevingen en grafische interfaces
Desktopomgevingen en grafische interfaces richten zich op de bruikbaarheid, prestaties en gebruiksvriendelijkheid van de software. Ze bevatten:
- Windows- en macOS-GUI, die eigen grafische gebruikersinterfaces bieden met uitgebreide multimedia-ondersteuning en productiviteitssoftware.
- KDE, XFCE (niet-GNU Linux-desktops), die aanpassingsmogelijkheden bieden buiten de GNU-software.
Productiviteits- en applicatiesoftware
Productiviteits- en applicatiesoftware richten zich op het verbeteren van de productiviteit, prestaties en bruikbaarheid van software. Ze bevatten:
- Gepatenteerde software, zoals Microsoft Office, Adobe Creative Suite en andere commerciële software. Ze bieden uitgebreide functies voor compatibiliteit, maar met kosten en enkele beperkingen op gebruik en wijziging.
- Opensource-alternatieven, zoals Apache OpenOffice, LibreOffice en Blender. Ze bieden alternatieven om de productiviteit en creativiteit te vergroten.
