Wat is fragmentatie?

4 oktober 2024

Fragmentatie verwijst naar het proces waarbij een groot stuk data wordt opgedeeld in kleinere delen, wat kan voorkomen in verschillende systemen, waaronder bestandsopslag, geheugentoewijzing en databanken.

wat is fragmentatie

Wat is fragmentatie in de informatica?

Fragmentatie is een toestand waarin gegevens worden verdeeld in meerdere, niet-aaneengesloten segmenten over opslag- of geheugensystemen, wat leidt tot inefficiรซnties bij het ophalen en verwerken van gegevens. Het treedt doorgaans op in de loop van de tijd als bestanden of blokken met gegevens worden gemaakt, gewijzigd, verwijderd of van grootte veranderd, wat resulteert in gaten of "fragmenten" in de opslagruimte. In bestandssystemen kan fragmentatie ervoor zorgen dat gegevensblokken verspreid raken over verschillende locaties op de schijf, waardoor het systeem extra tijd en middelen moet besteden aan het ophalen van informatie.

Op dezelfde manier kan fragmentatie in geheugenbeheer leiden tot inefficiรซnt gebruik van beschikbare ruimte, omdat geheugen kan worden opgedeeld in kleine, onbruikbare stukken die geen nieuwe gegevens kunnen bevatten. Dit fenomeen kan de prestaties ernstig verslechteren, waardoor latency en de doorvoer verlagen, en kan zowel op logisch als fysiek niveau van gegevensopslag voorkomen. Oplossingen voor fragmentatie omvatten vaak processen zoals defragmentatie, die gefragmenteerde gegevens reorganiseert in aaneengesloten blokken om de efficiรซntie te verbeteren.

Fragmentatie versus defragmentatie

Fragmentatie is de verspreiding van gegevens over niet-aaneengesloten sectoren of geheugenlocaties. Dit leidt tot inefficiรซntie bij het ophalen van gegevens en tot slechtere systeemprestaties. Dit komt doordat het langer duurt om toegang te krijgen tot gefragmenteerde gegevens.

defragmentatie, aan de andere kant, is het proces van het reorganiseren van deze gefragmenteerde data, het consolideren ervan in aaneengesloten blokken om de opslagefficiรซntie te optimaliseren en de ophaalsnelheid te verbeteren. Hoewel fragmentatie op natuurlijke wijze in de loop van de tijd optreedt naarmate data wordt toegevoegd, verwijderd of gewijzigd, is defragmentatie een corrigerende maatregel die gericht is op het verminderen van de prestatieverliezen die worden veroorzaakt door fragmentatie, wat resulteert in snellere systeembewerkingen en efficiรซnter gebruik van opslagbronnen.

Fragmentatie Oorzaken

Fragmentatie treedt op wanneer gegevens worden opgeslagen in niet-aaneengesloten blokken op een opslagapparaat, wat leidt tot inefficiรซnties in het ophalen van gegevens en verminderde systeemprestaties. Dit fenomeen treedt op vanwege verschillende factoren die verband houden met hoe gegevens in de loop van de tijd worden beheerd en gewijzigd. Hieronder staan โ€‹โ€‹de belangrijkste oorzaken van fragmentatie:

  • Bestanden aanmaken en verwijderen. Naarmate bestanden worden gemaakt en verwijderd, ontstaan โ€‹โ€‹er gaten in de opslagruimte waar de verwijderde bestanden zich bevonden. Wanneer nieuwe bestanden worden gemaakt, passen ze mogelijk niet perfect in deze gaten, wat resulteert in gefragmenteerde opslag.
  • Bestandswijziging. Wanneer een bestand wordt gewijzigd en groter wordt, kan het systeem niet genoeg aaneengesloten ruimte vinden om de extra gegevens op te slaan. Als gevolg hiervan worden de nieuwe gegevens op afzonderlijke locaties opgeslagen, wat leidt tot fragmentatie.
  • Dynamische geheugentoewijzing. In systemen met dynamische geheugentoewijzing, geheugenblokken worden toegewezen en vrijgegeven indien nodig. Na verloop van tijd kan dit proces verspreide geheugengaten creรซren, wat geheugenfragmentatie veroorzaakt.
  • Beperkte vrije ruimte. Wanneer de opslagruimte beperkt wordt, heeft het systeem moeite om aaneengesloten blokken te vinden om nieuwe of gewijzigde bestanden op te slaan. Dit dwingt vaak om gegevens op te splitsen in meerdere fragmenten om in de beschikbare ruimte te passen.
  • Meerdere bestandssystemen en partitionering. Wanneer een schijf is verdeeld in meerdere partities of bestandssystemen, wordt de beschikbare opslagruimte mogelijk niet optimaal gebruikt en kunnen bestanden sneller gefragmenteerd raken, omdat ze concurreren om ruimte binnen de toegewezen partities.

Fragmentatie Typen

Fragmentatie manifesteert zich in verschillende vormen, afhankelijk van het systeem en de manier waarop gegevens worden verwerkt en opgeslagen. Elk type fragmentatie heeft een andere impact op de prestaties, of het nu op het niveau van het bestandssysteem, geheugenbeheer of binnen databases voorkomt. Hieronder staan โ€‹โ€‹de primaire typen fragmentatie en hun effecten.

Externe fragmentatie

Externe fragmentatie treedt op wanneer vrije opslagruimte wordt verdeeld in kleine, niet-aaneengesloten blokken die verspreid zijn over het opslagmedium. Dit type fragmentatie treedt op wanneer bestanden worden verwijderd of gewijzigd, waardoor gaten in ongebruikte ruimte ontstaan โ€‹โ€‹die mogelijk te klein zijn om nieuwe bestanden of gegevens op te slaan. Hoewel er technisch gezien voldoende vrije ruimte op de schijf is, bevindt deze zich niet in een groot genoeg aaneengesloten blok om nieuwe gegevens te kunnen opslaan, wat leidt tot inefficiรซnt gebruik van opslag en langere toegangstijden, omdat het systeem meerdere blokken moet doorkruisen om informatie op te halen.

Interne fragmentatie

Interne fragmentatie treedt op wanneer toegewezen geheugen of opslag ongebruikte ruimte bevat binnen een blok. Dit gebeurt meestal omdat systemen blokken geheugen of opslag van vaste grootte toewijzen, en als een bestand of gegevensstructuur niet perfect in de toegewezen ruimte past, blijft het overgebleven deel ongebruikt. Hoewel de gegevens zelf aaneengesloten kunnen worden opgeslagen, leidt deze verspilde ruimte binnen blokken tot inefficiรซnt gebruik van geheugen of opslag, waardoor de algehele efficiรซntie van het systeem afneemt, ook al is fragmentatie niet zo zichtbaar als bij externe fragmentatie.

Fragmentatie van bestandssysteem

Fragmentatie van bestandssystemen verwijst naar de verspreiding van bestandsgegevens over niet-aaneengesloten sectoren op een opslagmedium, zoals een harde schijf of SSD. Naarmate bestanden worden gemaakt, gewijzigd of verwijderd, kunnen hun gegevens gefragmenteerd raken, wat betekent dat delen van hetzelfde bestand op verschillende locaties worden opgeslagen. Deze fragmentatie verlengt de tijd die het systeem nodig heeft om het volledige bestand op te halen, omdat de lees-/schrijfkoppen van de schijf toegang moeten hebben tot meerdere locaties. Na verloop van tijd leidt dit tot tragere prestaties en meer slijtage van het opslagapparaat.

Geheugenfragmentatie

Geheugenfragmentatie treedt op in het RAM van een systeem wanneer geheugen wordt in de loop van de tijd toegewezen en gedealloceerd in kleine, niet-aaneengesloten blokken, waardoor beschikbaar geheugen gefragmenteerd raakt. In systemen die vaak geheugen toewijzen en vrijgeven (bijvoorbeeld multi-tasking-omgevingen), kunnen kleine gaten ontstaan, waardoor grotere geheugentoewijzingen niet passen, ook al is er mogelijk voldoende totaal vrij geheugen. Geheugenfragmentatie veroorzaakt prestatieverslechtering omdat het efficiรซnt geheugengebruik verhindert, wat mogelijk leidt tot systeemcrashes of de noodzaak van complexe geheugenbeheertechnieken om beschikbare ruimte te optimaliseren.

Fragmentatie van databases

Databasefragmentatie treedt op wanneer tabellen of indexen in een database worden opgeslagen in niet-aaneengesloten blokken, vaak als gevolg van frequente updates, invoegingen of verwijderingen. Na verloop van tijd verslechtert de prestatie van de database, omdat het ophalen van gegevens toegang vereist tot gefragmenteerde blokken met gegevens die verspreid zijn over verschillende locaties op de schijf. Dit type fragmentatie resulteert in langzamere queryresponstijden en verhoogde invoer/uitvoer (I/O) bewerkingen. Databasefragmentatie is met name problematisch in grote systemen, waar high-performance query-uitvoering cruciaal is.

Fragmentatie-effecten op het systeem

fragmentatie-effecten op het systeem

Fragmentatie heeft een reeks negatieve effecten op de systeemprestaties en het gebruik van bronnen, afhankelijk van het type en de ernst van de fragmentatie. Naarmate gegevens gefragmenteerd raken, moet het systeem harder werken om toegang te krijgen tot informatie, deze te beheren en te verwerken, wat na verloop van tijd leidt tot inefficiรซnties en zelfs storingen. Hieronder staan โ€‹โ€‹de primaire effecten van fragmentatie op een systeem:

  • Verminderde prestatie. Een van de meest directe effecten van fragmentatie is een merkbare afname van de systeemprestaties. Omdat gegevens verspreid raken over meerdere niet-aaneengesloten locaties, moet het systeem meer tijd besteden aan het zoeken naar en ophalen van de gefragmenteerde stukken, met name in opslagapparaten zoals harde schijven waar mechanische lees-/schrijfkoppen over verschillende schijfsectoren moeten bewegen.
  • Verhoogde I/O-bewerkingen. Fragmentatie verhoogt het aantal input/output (I/O)-bewerkingen dat nodig is om toegang te krijgen tot en data te beheren. Omdat gefragmenteerde data op meerdere plekken wordt opgeslagen, moet het systeem meer I/O-bewerkingen uitvoeren om de stukken te verzamelen, wat resulteert in extra overhead en langere verwerkingstijden.
  • Inefficiรซnt gebruik van opslag en geheugen. Fragmentatie kan leiden tot slecht gebruik van beschikbare opslag en geheugen. Externe fragmentatie laat bijvoorbeeld gaten tussen opgeslagen gegevens achter die te klein zijn om efficiรซnt te worden gebruikt, ook al is er mogelijk aanzienlijke totale vrije ruimte. In het geval van interne fragmentatie kunnen toegewezen geheugenblokken ongebruikte ruimte bevatten, waardoor bronnen worden verspild en het voor het systeem moeilijk wordt om grotere brokken gegevens toe te wijzen wanneer dat nodig is.
  • Hoger CPU-gebruik. Fragmentatie kan ook toenemen CPU gebruik, omdat het systeem harder moet werken om gefragmenteerde gegevens te beheren, bestanden van meerdere locaties op te halen en extra I/O-bewerkingen te verwerken. De CPU kan meer cycli besteden aan het beheren van bestands- en geheugentoegang, waardoor er minder bronnen overblijven voor het uitvoeren van toepassingen en andere kritieke taken.
  • Toegenomen slijtage van schijf en geheugenVoor opslagapparaten, met name HDDs, fragmentatie leidt tot verhoogde slijtage door de constante beweging van lees-/schrijfkoppen terwijl ze gefragmenteerde gegevens zoeken die verspreid zijn over de schijf. Deze mechanische slijtage verkort de levensduur van het apparaat en vergroot de kans op hardware mislukking.
  • Langer backup en hersteltijdenWanneer een systeem sterk gefragmenteerd is, backup en herstel operaties duren langer, omdat de backup software moet gefragmenteerde bestanden lokaliseren en samenvoegen. Dit kan de tijd die nodig is om deze processen te voltooien aanzienlijk verlengen, vooral in grootschalige omgevingen waar data-integriteit en snel herstel zijn van cruciaal belang.
  • Verminderde systeemstabiliteit. In extreme gevallen kan fragmentatie leiden tot systeeminstabiliteit. Geheugenfragmentatie kan met name leiden tot systeemcrashes wanneer het besturingssysteem niet voldoende geheugen kan toewijzen voor het uitvoeren van programma's. Op dezelfde manier veroorzaakt overmatige schijffragmentatie bestandscorruptie, fouten tijdens lees-/schrijfbewerkingen of zelfs systeemstoringen.

Voordelen en nadelen van fragmentatie

Fragmentatie wordt vaak gezien als een negatief fenomeen, maar kan zowel voor- als nadelen hebben, afhankelijk van de context en het type systeem dat wordt gebruikt. Het begrijpen van deze voor- en nadelen is essentieel voor het beheren van systeemprestaties en het nemen van weloverwogen beslissingen over wanneer en hoe fragmentatie moet worden aangepakt.

Voordelen

Hoewel fragmentatie over het algemeen geassocieerd wordt met negatieve effecten op de systeemprestaties, kan het in specifieke contexten een paar voordelen bieden. Deze voordelen komen meestal voort uit de flexbility die het biedt bij het beheren van opslag- en geheugenbronnen. Hieronder staan โ€‹โ€‹de belangrijkste voordelen van fragmentatie:

  • Efficiรซnt gebruik van beperkte ruimte. Fragmentatie stelt systemen in staat om kleinere vrije ruimtes te gebruiken die anders ongebruikt zouden blijven. Het splitsen van gegevens over niet-aaneengesloten blokken zorgt ervoor dat er geen opslag wordt verspild, met name in systemen met beperkte of zwaar gebruikte opslagbronnen.
  • FlexToewijzing van gegevens mogelijkFragmentatie maakt dynamische en flexToewijzing van gegevens door het systeem toe te staan โ€‹โ€‹nieuwe of gewijzigde gegevens op te slaan in beschikbare gaten, zelfs als er geen groot aaneengesloten blok vrij is. flexDeze functionaliteit is vooral handig in omgevingen waarin bestanden vaak worden gewijzigd, verwijderd of waarbij het geheugengebruik dynamisch is.
  • Verminderde vertraging bij geheugentoewijzing. In systemen met geheugenfragmentatie kunnen beschikbare kleine geheugenblokken snel worden toegewezen aan kleinere taken of datastructuren. Dit vermindert de vertraging die anders zou kunnen optreden tijdens het wachten tot grotere, aaneengesloten geheugenblokken beschikbaar komen.
  • Betere benutting van bronnen in multitaskingsystemen. Fragmentatie is gunstig voor multitaskingomgevingen doordat het systeem geheugen en opslag efficiรซnt kan toewijzen voor verschillende programma's en processen, zelfs wanneer bronnen verspreid zijn. Dit zorgt voor een beter gebruik van bronnen en soepelere multitaskingprestaties, met name in systemen met variabele workloads.

Nadelen

Fragmentatie brengt over het algemeen verschillende uitdagingen met zich mee voor de systeemprestaties en -efficiรซntie. Naarmate gegevens gefragmenteerd raken, worden systemen geconfronteerd met verschillende operationele nadelen die de prestaties en het gebruik van bronnen verminderen. Hieronder staan โ€‹โ€‹de belangrijkste nadelen van fragmentatie:

  • Langzamere toegang tot gegevensBij gefragmenteerde gegevens moet het systeem meer tijd besteden aan het ophalen van verspreide stukken van verschillende locaties, wat leidt tot tragere toegang tot bestanden en langere laadtijden voor applicaties.
  • Verhoogde I/O-bewerkingenFragmentatie resulteert in meer input/output (I/O)-bewerkingen, omdat het systeem toegang moet hebben tot meerdere locaties om รฉรฉn bestand op te halen. Hierdoor neemt de algehele werklast van het systeem toe en neemt de efficiรซntie af.
  • Inefficiรซnt gebruik van opslag en geheugen. Fragmentatie veroorzaakt gaten in opslag of geheugen, wat leidt tot inefficiรซnt ruimtegebruik. Kleine, onbruikbare gaten hopen zich op, waardoor de beschikbare ruimte afneemt, ook al lijkt de totale vrije ruimte voldoende.
  • Hoger CPU- en schijfgebruikHet verwerken van gefragmenteerde gegevens vereist meer verwerkingskracht en schijfactiviteit, wat resulteert in een hoger CPU-gebruik en meer slijtage van opslagapparaten, met name bij mechanische harde schijven.
  • Langer backup en hersteltijdenBij sterk gefragmenteerde systemen duurt het langer om een โ€‹โ€‹back-up te maken en te herstellen, omdat de software gefragmenteerde bestanden moet lokaliseren en consolideren, waardoor deze processen langer duren.
  • Potentieel voor systeeminstabiliteitIn extreme gevallen leidt overmatige fragmentatie tot fouten bij de toewijzing van geheugen of beschadiging van bestanden, wat leidt tot systeemcrashes of instabiliteit, met name in omgevingen met beperkt geheugen.

Anastasia
Spasojeviฤ‡
Anastazija is een ervaren contentschrijver met kennis en passie voor cloud computergebruik, informatietechnologie en onlinebeveiliging. Bij phoenixNAP, richt ze zich op het beantwoorden van brandende vragen over het waarborgen van de robuustheid en veiligheid van gegevens voor alle deelnemers aan het digitale landschap.